پایگاه تحلیلی خبری شعار سال

بر اساس بودجه امسال، دولت در سال ۱۴۰۳ معادل ۵ میلیون تومان به قیمت‌های ثابت سال ۱۳۹۵ برای هر ایرانی هزینه خواهد کرد که دقیقا معادل همان مبلغ در سال ۱۳۹۰ است. به گفته کارشناسان مرکز پژوهش مجلس، بودجه ابتکار قابل توجهی برای تغییر رویکرد به منظور فقرزدایی از مجرای اثرگذاری مستقیم را پیش‌بینی نکرده و ظرفیت جدیدی را برای تخفیف فقر ایجاد نکرده است. در واقع در بودجه منابع یارانه‌ها و بودجه نهاد‌های حمایتی به عنوان مهم‌ترین منابع مقابله با فقر درآمدی کمتر از تورم رشد کرده است. این در حالی است که بودجه ۱۴۰۳، ادعای فقرزدایی، محرومیت زدایی منطقه‌ای، تحقق عدالت سرزمینی مبتنی بر آمایش و تقویت عدالت اجتماعی- اقتصادی را دارد. بررسی‌ها نشان می‌دهند که اسناد برنامه‌های توسعه‌ای با حدود سی درصد تحقق جلو می‌روند. قوانین بودجه بسیار پرپیامد، کم اثر بوده و بنوعی تداوم بقا را دنباله گیری می‌کنند نه توسعه و تعالی را. در این بین هم نهاد‌های ناظر بر اجرای برنامه و جذب و مصرق بودجه هم گویا فیتیله را بشدت پائین کشیده اند. تداوم سکوت ما را نگران حال عزیزان مان در دیوان محاسبات کشور کرد. دوستان دیوان محاسبات همه خوبند ان شاالله؟ حسب وظیفه شرعی عرض می‌شود که این حد سکوت در بحث بیت المال و حق الناس، مسلما برای سلامتی دنیوی و اخروی شما خوب نیست. افزایش تعامل شما با رسانه و انتشار اسناد تفریق، آسیب شناسی و راهکار‌های اجرایی ارتقا کارامدی دستگاه‌ها، کمترین کاری است که می‌بایست انجام دهید که در اجرای آن دچار قصور، تقصیر، ترک فعل و اهمال هستید. شکایت از شما را به کجا ببریم دیگر؟

نتایج «پایش فقر در سال۱۴۰۰» که دو روز پیش منتشر شد، حاوی دست‌کم دو هشدار اقتصادی به سیاستگذار بود؛ «سطح بالای نرخ فقر در ایران » و «سقوط میانگین کالری سرانه دریافتی ایرانیان». چرا حجم قابل توجهی از جمعیت زیر خط فقر قرار دارد؟ آن گزارش پاسخ می‌دهد، به‌دلیل تورم عمومی بسیار بالا و افت چشمگیر درآمد سرانه - بیش از ۳۰درصد- در دهه۹۰، به میزان ۵/ ۳۱درصد از جمعیت ایران نتوانست از پس حداقل هزینه‌های زندگی در سال۱۴۰۰ بربیاید. اما یک پرسش دیگر وجود دارد؛ اینکه «سقوط میانگین کالری در سفره خانوارها» از روزی حدود ۲۷۰۰کیلوکالری در سال۹۰ به حدود ۲۱۹۰کیلوکالری در ۱۴۰۰ - کف کالری مورد نیاز بدن- تحت تاثیر کدام‌یک از هزینه‌های زندگی رخ داده است؟ بررسی‌های «دنیای‌اقتصاد» برای پاسخ این پرسش نشان می‌دهد، «ابرهزینه اجاره مسکن» در نیمه دوم دهه‌۹۰ با یک جهش شدید همراه می‌شود؛ به این معنا که تورم سالانه اجاره در سال‌های ۹۹ و ۱۴۰۰ از ۴۰درصد فراتر می‌رود. پیامد این صعود تاریخی، «رژیم تاریخی در سفره غذای خانوار» است که به شکل «کاستن از خوراک اصلی برای پوشش هزینه غیرقابل جبران مسکن» رقم خورد. اجاره‌نشین‌ها در مواجهه با «نامعادله افزایش بیشتر هزینه مسکن نسبت به افزایش کمتر درآمد سالانه»، چاره‌ای ندارند جز اینکه از سایر هزینه‌های ضروری زندگی -حتی غذا- فاکتور بگیرند.

بررسی‌ها نشان می‌دهد، استان سیستان و بلوچستان با نرخ فقر ۶۲ درصدی، در رتبه محروم‌ترین استان ایران قرار گرفته و بعد از آن استان‌های خراسان شمالی و هرمزگان با نرخ فقر ۴۶ و ۴۴ درصدی در رتبه‌های دوم و سوم قرار دارند. در مقابل، استان یزد بر اساس سه شاخص سنجش فقر، نرخ ۱۶ درصدی محرومیت را تجربه کرده و بعد از آن استان‌های سمنان و تهران با نرخ‌های ۱۷ و ۱۹ درصدی در رتبه‌های دوم و سوم از نظر کمترین میزان فقر و محرومیت قرار می‌گیرند.

در مناطق روستایی ۱۴ شهرستان از استان سیستان‌وبلوچستان بین ۷۵ تا ۹۰ درصد مردم زیر خط فقر هستند.

کمیسیون تلفیق مجلس قالب جدیدی را برای یارانه نقدی سال آینده برگزید. بر این اساس، یارانه نقدی و یارانه معیشتی با یکدیگر ادغام می‌شوند و در ماه یک نوبت یارانه به حساب سرپرستان خانوار واریز خواهد شد. اما این تغییر تنها به همین جا خلاصه نمی‌شود، بلکه میزان یارانه معیشتی بنزین و تعداد افراد مشمول این یارانه نیز تغییرات گسترده‌ای کرده‌اند.

بانک جهانی در سالروز راه‌اندازی بانک‌های اطلاعاتی خود گزارشی تصویری از نقاط مختلف جهان ارائه کرده است. در این مقاله ۱۷۱ صفحه‌ای با عنوان «شاخص‌های توسعه جهانی ۲۰۱۵» اطلس جامعی از کشور‌های مختلف جهان در شاخص‌های مختلف اقتصادی ارائه شده است.

استاد ایرانی اقتصاد در مؤسسه پلی‌تکنیک ویرجینیا در آمریکا در تحلیلی نوشت: ادعای سقوط اقتصاد ایران به‌دلیل تحریم و بحران ارزی فرضیه‌ای نادرست است.هرچند اقدامات دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا به اقتصاد ایران لطمه زده است، اما شدت کاهش ارزش ریال بیش از آنکه به سیاست دولت آمریکا ارتباط داشته باشد، به سیاست‌گذاری نادرست در تهران و ضعیف ساختاری اقتصاد ایران برمی‌گردد. فهم درست از فاکتورهایی که موجب تشدید این بحران شده‌اند، نشان می‌دهد که با گذشت زمان و تطبیق ایران با شرایط جدید، دشواری‌های اقتصادی کاهش خواهد یافت و یا از بین خواهد رفت. بازار ارز ایران را باید با شرایط خاص خودش مورد بررسی قرار داد تا از تکرار اشتباه مرسوم برابر دانستن افت ریال در بازار آزاد با سقوط اقتصاد ایران، گسترش فقر و افزایش اعتراضاتی که می‌تواند موجب تضعیف رژیم شود اجتناب گردد.